Quá trình mắc bệnh ung thư có nhiều nguyên nhân, trong đó di truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác cũng là một nguyên nhân gây nên bệnh ung thư. Một số ung thư di truyền mạnh mẽ bao gồm ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, phổi, gan, ung thư đại tràng, ung thư buồng trứng. Để làm rõ “Ung thư có di truyền hay không” cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài dưới đây.
Ung thư có di truyền hay không?

Ngoài các yếu tố mắc ung thư từ bên ngoài như thuốc lá, rượu bia, thiếu dinh dưỡng thì còn có ung thư di truyền trong các thành viên gia đình.
Theo các chuyên gia nhận định bệnh ung thư có tính chất di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Các nhà khoa học đã nghiên cứu giữa ung thư, các gen và các đột biến có mối liên hệ mật thiết với nhau.
Các tế bào ung thư có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, nghĩa là di truyền từ bố mẹ sang con, cháu dưới dạng đột biến gen hình thành.
Các nhà khoa học của Hiệp hội Ung thư Canada phát hiện ra một số đột biến gen di truyền có ở các bệnh ung thư như ung thư buồng trứng, vú, xương, đại trực tràng, tuyến thượng thận.
Các yếu tố đột biến gen di truyền ở gia đình:
- Các thành viên trong gia đình từ ông bà, bố mẹ hoặc con cháu có thể 1 hoặc nhiều loại ung thư.
- Độ tuổi mắc ung thư thường trẻ hơn bình thường.
- Một người có thể mắc nhiều loại ung thư.
- Ung thư xảy ra ở hai mắt, hai vú hoặc cả hai thận.
Tính chất di truyền gen ung thư
Gen là những DNA kiểm soát các protein trong cơ thể cần để phát triển. Gen thường di truyền ảnh hưởng tới các thành viên trong gia đình, chẳng hạn màu tóc, màu mắt, nước da, chiều cao của con sẽ giống với bố mẹ hoặc ông bà. Ngoài ra chúng có thể ảnh hưởng di truyền một số loại bệnh, ví dụ như ung thư.
Gen có thể xảy ra sự thay đổi bất thường gọi là đột biến gen, nó ảnh hưởng tới hoạt động có thể ngăn chặn một số gen bình thường khác hoạt động, gây ra vấn đề thay đổi bên trong tế bào.
Đột biến gen có thể do di truyền hoặc tự thu được:
- Đột biến gen di truyền trong trứng hoặc tế bào tinh trùng hình thành nên. Loại đột biến này có thể được truyền lại cho thế hệ tiếp theo.
- Đột biến (somatic) tự thu được, không di truyền từ cha mẹ. Đây là đột biến không có trong trứng hoặc tinh trùng vì thế không truyền lại cho con, đột biến này phổ biến hơn đột biến di truyền.
Ung thư di truyền trong gia đình thường do đột biến gen di truyền tạo ra. Các gen đột biến này thường làm chậm sự phân chia (tạo ra các tế bào mới) để sửa chữa lỗi DNA.
Các loại ung thư di truyền hiện nay

Ung thư phổi
Theo các nghiên cứu bệnh chứng từ Hiệp hội Ung thư Phổi Quốc tế, các thành viên trong gia đình như bố, mẹ, anh, chị, em mắc ung thư phổi dễ di truyền cho nhau hơn so với gia đình không có tiền sử mắc ung thư phổi.
Ung thư tuyến tụy
Theo Verywell Health, tương tự như ung thư phổi thì gia đình có tiền sử mắc ung thư tuyến tụy cũng có khả năng mắc cao hơn so với gia đình không có tiền sử. Đột biến di truyền của gen BRCA1, BRCA2 chiếm khoảng 13-19% bệnh nhân ung thư tuyến tụy có tính chất gia đình.
Ung thư tuyến tiền liệt
Tỷ lệ mắc ung thư tuyến tiền liệt trong gia đình tiền sử bị ung thư này cao hơn 5 – 11 lần so với gia đình không có tiền sử mắc bệnh ung thư. BRCA1 và BRCA2 là những gen phổ biến gây ung thư tuyến tiền liệt và tuyến tụy ở nam.
Ung thư vú
Nếu trong gia đình có tiền sử ung thư vú thì nguy cơ di truyền ung thư vú trong gia đình cao gấp 3 lần so với những nhà không bị.
Trong gia đình có nhiều người ung thư vú, nhất là ở độ tuổi trẻ (dưới 50 tuổi) rất có thể họ mang các đột biến gen ung thư vú di truyền, phổ biến nhất là đột biến BRCA1, BRCA2.
Ung thư tuyến giáp
Tương tự như các ung thư khác, ung thư tuyến giáp di truyền trong gia đình cao hơn so với người trong gia đình không có tiền sử. Đây là bệnh ung thư có tiên lượng tốt nếu chữa trị đúng phác đồ.
Hầu hết thường gặp bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa, còn ung thư tuyến giáp thể tủy có tính di truyền mạnh hơn và tiên lượng chữa trị không cao bằng thể biệt hóa.
Ung thư dạ dày
Trong gia đình có tiền sử bệnh ung thư dạ dày cũng dễ mắc bệnh cao gấp 2 – 3 lần so với gia đình không có tiền sử ai mắc bệnh. Khả năng di truyền của ung thư dạ dày khá cao, chiếm khoảng 5 – 10% trong tổng số ung thư.
Đặc biệt tỷ lệ di truyền cao ở ung thư dạ dày di căn, thuộc nhóm bệnh di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường.
Ung thư buồng trứng
Ung thư buồng trứng biểu mô cũng chiếm khoảng 20 – 25% có liên quan tiền sử trong nhà mắc bệnh này. Vì thế nếu một người trong nhà có mắc bệnh ung thư buồng trứng thì các thành viên nữ còn lại nên đi tầm soát sớm.
Ung thư đại trực tràng
Ung thư trực tràng có 2 loại thường di truyền trong gia đình là bệnh đa polyp đại trực tràng và ung thư đại trực tràng di truyền không polyp đều do các đột biến gen gây ra.
Ngoài ra đột biến gen này có thể làm tăng nguy cơ có khối u đường tiêu hóa mà còn là nguyên nhân tạo ra các khối u khác như tuyến giáp, tuyến tụy, nội mạc tử cung.
Ung thư nội mạc tử cung
Tuổi di truyền ở bệnh ung thư nội mạc tử cung thường trẻ hơn 10 – 20 tuổi so với độ tuổi người mắc ung thư nội mạc tử cung.
Xét nghiệm di truyền ung thư
Xét nghiệm ung thư di truyền để phân tích nhiễm sắc thể, gen, protein nhằm giúp:
- Chẩn đoán được nguy cơ mắc bệnh ung thư.
- Chẩn đoán bệnh ung thư mắc.
- Xác định nguyên nhân mắc bệnh.
Mặc dù di truyền có thể đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc ung thư, nhưng không phải tất cả các trường hợp đều là do yếu tố di truyền. Việc hiểu biết và nắm rõ thông tin sức khỏe về di truyền có thể giúp bạn nhận diện sớm các nguy cơ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Để giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư, ngoài yếu tố di truyền, hãy chú trọng đến lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân đối và kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Đội ngũ biên tập viên nhà thuốc An Tâm
Nguồn tham khảo uy tín
1/ Di truyền ung thư từ Vinmec: https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/tinh-chat-di-truyen-cua-ung-thu-vi
2/ Ung thư di truyền từ cancer.gov: https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/genetics