Ung thư ở Việt Nam đang có diễn biến xu hướng tăng theo thời gian. Theo thống kê mỗi năm có khoảng 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư. Số người ung thư tăng 2,6 lần trong hơn hai thập kỷ. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất đối với ung thư phổi, ung thư vú, ung thư dạ dày, ung thư cổ tử cung và một số loại ung thư khác.

Tình trạng ung thư thế giới

Theo WHO cho thấy ung thư tăng nhanh theo từng giai đoạn:

Năm 2012 con số mắc ung thư 14,1 triệu ca.
Năm 2022 con số tăng lên đến 20 triệu ca chẩn đoán ung thư.
Ước tính vào năm 2050, thế giới sẽ có hơn 35 triệu ca ung thư.

Vào năm 2022 theo báo cáo của IARC, dựa trên dữ liệu thu thập từ 185 quốc gia và 36 loại ung thư khác nhau, có khoảng 9,7 triệu người tử vong do ung thư.

WHO vừa công bố ngày 01/02/2024, tỉ lệ một số bệnh ung thư:

Ung thư phổi phổ biến nhất trên toàn thế giới, chiếm 12,4% số ca mắc mới.
Ung thư vú chiếm 11%.
Ung thư đại trực tràng 9,6%.
Ung thư tuyến tiền liệt 7,3%.
Ung thư dạ dày 4,9%.

Xét theo nguyên nhân tử vong:

Ung thư phổi chiếm 18,7% số ca tử vong.
Ung thư đại trực tràng chiếm 9,3% số ca tử vong.
Ung thư gan 7,8%.
Ung thư vú 6,9%.
Ung thư dạ dày 6,8%.

Riêng ung thư phổi:

Nam giới có tỷ lệ mắc cao nhất ở Đông Âu (Tỷ lệ 53,5/100.000 người) và ở Đông Nam Á (Tỷ lệ: 50,5/100.000 người).
Nữ giới có tỉ lệ mắc cao nhất ở Bắc Mỹ (Tỷ lệ: 33,8/100.000 người) và Bắc Âu (tỷ lệ 23,7/100.000).

Việt Nam cũng là một trong số nước có tỷ lệ mắc ung thư cao trên thế giới (thuộc nhóm 2).

Theo nghiên cứu của WHO tỷ lệ nước thu nhập thấp thường mắc ung thư cao hơn các nước thu nhập cao, đặc biệt ở Châu Phi (với khoảng 882.000 ca mắc mới trong năm 2022, trong đó số trường hợp tử vong là khoảng 573.000 người).

Tình trạng ung thư ở Việt Nam

Theo thống kê số ca mắc ung thư tại Việt Nam đang gia tăng:

Năm 2000 có 68.000 ca mắc ung thư.
Năm 2010 tăng lên 126.000 ca mắc.
Năm 2020 tăng lên 190.000 ca mắc.
Ước tính 2024 số ca mắc ung thư lên tới 200.000 ca mắc.

Mỗi năm Việt Nam có khoảng 115.000 ca tử vong vì ung thư, tương đương 315 người/ngày, bệnh nhân ở ung thư giai đoạn 3 – giai đoạn 4 chiếm tới 50 – 80%. Việt Nam nằm trong 50 nước cao nhất bị ung thư, đứng ở vị trí 78/172 quốc gia và vùng lãnh thổ về tỉ lệ tử vong do ung thư, Việt Nam chiếm 73.5% trong khi thế giới ở mức 59.7%. Cụ thể:

Ung thư gan chiếm 20,1%.
Ung thư phổi 19,9 %.
Ung thư vú 16,3 %.
Ung thư dạ dày 13,6%.
Ung thư đại tràng 7,1 %.
Ung thư trực tràng 4,8%.

Đặc biệt, số lượng người mắc bệnh ung thư tại Việt Nam đã tăng gấp 3 lần sau 30 năm và các ca mắc mới ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Ở nữ giới chủ yếu ung thư vú, dạ dày và phổi. Nam giới chủ yếu ung thư phổi, dạ dày, gan và ung thư đại tràng.

Nguyên nhân tỷ lệ ung thư tăng cao ở Việt Nam

Già hóa dân số

Việc già hóa dân số với tuổi thọ đang tăng lên 73,6 tuổi, thì thời gian tiếp xúc các yếu tố nguy cơ ung càng dài và tỉ lệ mắc ung thư càng cao.

Dân số tăng lên

Hiện nay dân số Việt Nam hơn 99.5 triệu người, chiếm 1,23% dân số thế giới. Dân số Việt Nam tăng lên, dẫn tới tăng số người mắc và tử vong do ung thư.

Rượu bia, thuốc lá

Hút thuốc lá là nguyên nhân chính chiếm tới 90% gây ung thư phổi, 30% của ung thư khác. Ngoài ra uống rượu bia cũng là nguyên nhân gây ung thư miệng, họng, ung thư gan, ung thư vú và ung thư đại trực tràng.

Chế độ ăn ăn uống không hợp lý

Ngoài lối sống không lành mạnh, chế độ ăn hàng ngày không hợp lý cũng là nguyên nhân gây ung thư.

Điển hình nhiều người có thói quen ăn nhiều mỡ động vật, ít chất xơ, sử dụng các thực phẩm mốc (gạo, lạc) hay thực phẩm chế biến sẵn như thịt hun khói, cá muối). Đây là nguyên nhân chiếm 35% gây ung thư (như ung thư vú, thực quản, đại trực tràng…).

Môi trường sống

Thường xuyên tiếp xúc với hóa chất, khói bụi, nguồn nước bẩn cũng là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh ung thư.

Ít tập thể dục

Thói quen ít vận động cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng.

Thống kê tỷ lệ mắc các loại ung thư thường gặp

Ung thư phổi

Ung thư phổi hiện nay chiếm khoảng 12,4% các loại ung thư. Mỗi năm tăng có khoảng 20.000 người mắc và 17.000 ca tử vong. Năm 2000, số ca chỉ 6.905 – đến 2013, tỷ lệ người mắc bệnh tăng gấp 4 lần. Tỉ lệ nam giới mắc ung thư phổi cao hơn nữ, nguyên nhân do nam giới hay hút thuốc lá.

Ung thư dạ dày

Ở nam giới, tỷ lệ ung thư dạ dày đứng thứ 2 sau ung thư phổi. Ở nữ giới, tỷ lệ ung thư dạ dày cũng xếp thứ 2 sau ung thư vú. Tỉ lệ tử vong ung thư dạ dày là 10,4%, đứng sau ung thư phổi (17,8%). Mỗi năm có thêm 15.000 – 20.000 ca mới.

Ung thư gan

So với thế giới Việt Nam đứng thứ nhất về tỷ lệ mắc ung thư gan. Tỷ lệ tử vong trung bình mỗi năm hơn 20.000 trường hợp. Khoảng 90% bệnh nhân có u gan bị viêm gan B hoặc C.

Cách phòng chống ung thư

Để phòng chống ung thư người dân cần có lối sống lành mạnh như không hút thuốc, hạn chế rượu bia và các chất kích thích.
Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng đặc biệt ăn nhiều chất xơ, ăn nhiều rau củ quả trái cây. Hạn chế ăn đồ cháy khét, thực phẩm đóng hộp, thịt đã qua chế biến,…
Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, tránh béo phì.
Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng gắt buổi trưa, tránh căng thẳng, stress.
Thường xuyên khám sức khỏe định kỳ và tiêm phòng viêm gan B.

Việc hiểu rõ về tình hình ung thư ở Việt Nam và nắm bắt các thông tin sức khỏe là rất quan trọng để chủ động phòng ngừa và điều trị bệnh. Bằng cách tiếp cận thông tin chính xác và cập nhật về nguy cơ, triệu chứng và phương pháp điều trị ung thư, cộng với lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng hợp lý, chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh.

Đội ngũ biên tập viên nhà thuốc An Tâm

Nguồn tham khảo

Cổng thông tin điện tử của Bộ y tế, cập nhật ngày 15/07/2024: https://moh.gov.vn/hoat-dong-cua-dia-phuong/-/asset_publisher/gHbla8vOQDuS/content/can-benh-ung-thu-gay-tu-vong-nhieu-nhat-tai-viet-nam-77-so-ca-xay-ra-o-nam-gioi
Báo tuổi trẻ về tình hình ung thư Việt Nam, cập nhật ngày 15/07/2024: https://tuoitre.vn/moi-nam-viet-nam-co-hon-120-000-nguoi-tu-vong-do-ung-thu-20240510114940573.htm
Báo Đồng Nai cập nhật tình hình ung thư Việt Nam, cập nhật ngày 15/07/2024: https://www.dongnaicdc.vn/moi-nam-viet-nam-ghi-nhan-hon-180-000-ca-mac-ung-thu-chuyen-gia-chi-ly-do-so-mac-tang